Vraag & antwoord

Is de nieuwe vertaling ook gebaseerd op de Textus Receptus of op de Kritische tekst van Nestle en Aland?

Nestlé Aland (NA28) en TextusReceptus (TR) en de Meerderheidstektst (MHT) zijn Griekse bronnen van het NT. Die gebruikt de EBV niet.
De EBV24  gebruikt de Aramese Peshitta voor het NT en voor het Oude Testament gebruikt de EBV de Masoretische tekst van het Hebreeuwse OT incl. de Aramese gedeelten daarin in het boek Daniël en Ezra.

Vraag aan de vertaler: Wat was je motivatie, om aan dit enorme project te beginnen? Je hebt tenslotte meer dan tien jaar van je leven gewijd aan het maken van deze vertaling.

Ik had helemaal geen motivatie om een project te beginnen, maar ik wilde beter weten wat de grondtekst nu precies zegt omdat je soms verschillende lezingen tegenkomt. Het gaat dan echt niet om de vraag of God bestaat of niet of dat Jezus Christus voor mijn zonden aan het kruis gestorven is of niet, of dat Jezus Christus ten volle Mens en God is, of dat Hij de Zoon van God is of dat Hij zal terugkomen om de zijnen bij Zich te nemen en om de wereld te oordelen. Al die dingen worden duidelijk in  alle Bijbelvertalingen in bevestigende zin verkondigd, zowel in de Nederlandse vertalingen, de Spaanse, de Arabische, de Chinese, in het Nepalees, het Hindi, het Turks, Perzisch, Oeigoer, Pashto, Tamazight, Malayalam, Marubo, Lamogai, Zande en ga zo maar door. De verschillende lezingen betreffen allerlei verzen die niet zo makkelijk zijn en waarover men vaak het meer of minder geleerde hoofd breekt.
De EBV werd voor mij pas meer een project toen de EBV in 2020 op de site kwam en er een Android App verscheen.
Zie ook: https://www.christipedia.nl/wiki/Evangelische_Bijbelvertaling_(EBV)

Waarom is er wat het Nieuwe Testament betreft gekozen voor de Aramese Peshitta en niet voor de Griekse grondteksten?

Er wordt verschillende gedacht over wat de grondtekst van het Nieuwe Testament is. De meerderheid van Bijbelgeleerden meent dat de grondtekst Grieks in karakter is, maar er zijn verschillende gedachten over welke manuscripten betrouwbaar geacht moeten worden, waarbij het in hoofdzaak overigens niet om fundamentele tekstverschillen gaat, maar om verschillen die je bij het lezen tegen kan komen.
Tja, verder ben ik geen ‘Griekoloog’! Ook ben ik niet universitair opgeleid in enige taal, alleen in de pedagogiek en daarvoor was ik een paar jaar sportleraar. Met al die studies. heb ik niet veel kunnen doen, maar bij mijn uitzendwerk in de bedrijven had ik vaak tijd om Arabisch te leren lezen, schrijven en spreken, want daar kon ik wat mee, want er zijn hier mensen die die taal spreken. Bijbels Hebreeuws heb ik me tot op zekere hoogte eigen gemaakt tijdens het vertaalwerk en hoewel de letters heel anders zijn dan die van het Arabisch, lijkt het Hebreeuws toch heel veel op het Arabisch. Daarbij had ik heel veel aan een Bijbelcommentaar van Keil & Delitzsch uit de 19e eeuw. Franz Delitzsch heeft het NT in het Hebreeuws vertaald (1877). Kortom ik heb wel iets met Semitische talen.
Toen de dagen gekomen waren dat ik mijn ogen meer op het NT ging richten, kreeg ik opeens de Aramese interlineaire Peshitta vertaling van het NT van Dave Bauscher onder ogen. Onder de tekst stond woord voor woord de betekenis in het Engels. In de tekst stond het Aramees in Hebreeuwse letters geschreven. Die letters had ik dus al geleerd en met met nog een leerboek Aramees erbij en een enkele keer wat hulp, begon ik inzicht te krijgen in de Aramese tekst. Er is overigens een geweldige site: dukhrana.com waar diverse vertalingen van het Aramese NT van de Peshitta staan van de meest deskundig geachte geleerden. In het Nederlands is er een vertaling van Nierop, één van Goethals uit België en één in het Zuidafrikaans. Er is is dus best nog wel belangstelling voor het Aramese Nieuwe Testament. Ik begon voorzichtig en toen ik ervan overtuigd was dat het nergens tegen het Evangelie van Jezus Christus inging zoals het mij bekend is uit alle vertalingen die op het Grieks gebaseerd zijn en dat de teksten soms indrukwekkend nauwleurig op elkaar lijken, besloot ik door te zetten. Het feit dat er in Nederland geen enkele volledige Bijbelvertaling is die voor het Nieuwe Testament gebruik maakt van de Peshitta speelde bij die beslissing ook en rol.
Het Nieuwe Testament van de Peshitta wordt door de Oosterse kerk van het Middenoosten beschouwd als het oorspronkelijke Evangelie van Jezus Christus en dus als de grondtekst. Ook is er een groeiend aantal geleerden en gelovigen die tot dat standpunt neigt of dat standpunt is toegedaan. De EBV doet geen uitspraak over welke tekst de ‘echte’ grondtekst van de Nieuwe Testament is: de Griekse of de Aramese. Maar als vertaler heb ik wel ontzag voor de Aramese tekst en de opvatting van de Oosterse kerk van het Middenoosten en ik houd er terdege rekening mee dat het Nieuwe Testament van de Aramese Peshitta, geheel dan wel gedeeltelijk, de grondtekst zou kunnen zijn van het Nieuwe Testament.

Waarom denk je dat andere Bijbelvertalingen deze keuze niet maken?

Het is standaard in de Bjbelvertaalwereld om wat betreft het OT uit te gaan vanuit het Hebreeuws met daarbij enkele delen Aramees in Daniël en Ezra. Daarin is de EBV niets anders dan andere vertalingen en dan hebben wij het over tweederde van de Bijbeltekst!
Wat betreft het NT gaat men gewoonlijk uit van het Grieks. Er is eigenlijk geen keus, want meestal gaat het werk via organisaties die zich aan de tradities en procedures houden. Dit is ook geen enkel probleem en heeft zelfs veel goeds, want het wezenlijke verschil is m.i. slechts in details en in enkele verzen.
Voor mensen die langer gelovig zijn en voorliefde hebben voor het grondiger doorzoeken van de Bijbel wordt de vraag van de grondtekst belangrijk. B.v. was de wereld van het Middenoosten echt zo Grieks als vaak wordt voorgesteld of was het Aramees en de Arameeër veel meer aanwezig dan vaak wordt gedacht of voorgesteld of is er bij God naast het Boek van het Leven ook een Boek van het Oordeel. Deze en vele andere vragen duiken dan op als men dieper over Gods Woord gaat nadenken. Bijbelleraren zijn daarom in alle gemeenten nuttig omdat soms eens wat van die achtergronden te belichten zodat veel gelovigen die daar niet inzitten er iets van kunnen leren. Ik merk wel op dat een belangrijk deel van de christenen in het Middenoosten in Syrië, Irak en Libanon het Aramese NT van de Peshitta als het oorspronkelijke NT beschouwen, als de woorden van Jezus, en de ongewijzigde Aramese tekst is aantoonbaar beschikbaar vanaf ongeveer de 5e eeuw n. Chr.

Wat is het belangrijkste onderscheid met reeds bestaande vertalingen?

Het is beter te hebben over de belangrijkste overeenkomst nl. dat Jezus Christus, de Zoon van God, Mens geworden is en gekruisigd is voor mijn zonden en voor die van heel de wereld. Dikwijls wordt heel vaak op zondag Johannes 3:16 hardop uitgesproken: “Want zo lief heeft GOD de wereld gehad, dat Hij zijn enige Zoon gegeven heeft, opdat ieder die in Hem gelooft niet verloren gaat, maar eeuwig Leven heeft.”

Hoe is het dat deze vertaling nu zo breed wordt uitgegeven door BibleFactory?

Dat Bible Factory mij dit voorjaar onverwacht voor een druk benaderde, was een verrassing. Ik, als vertaler, had graag een gedrukt exemplaar voor mezelf, tja en hoe kom je daar aan. Want als mijn computer het begeeft, dan is mijn werk daardoor ten minste nog bewaard op papier. Bovendien altijd op zo’n scherm of schermpje kijken is ook niet alles. Ik kende Bible Factory – ook wel bekend onder de naam City Bibles Foundation – als een organisatie die het Evangelie ter harte gaat en de verspreiding van de Bijbel in vele talen van de wereld bevordert zonder winstoogmerk. In een deel van mijn tijd ben ik ook evangelist, dus dat sloot heel goed aan.
Dat de Bijbel nu zo breed wordt uitgegeven, staat in zeker opzicht wat van mij af, want dat is juist het werk van Bible Factory. Wie een Bijbel wil, dus ook de EBV, kan bij hun goed terecht. De kernvraag is of iemand de Bijbel wil lezen en dan doet het er verder niet zoveel meer toe of iemand de Statenvertaling leest, de NBG van 1951 of de HSV, Canisius, Willebrord, de EBV of de NBV. Als iemand met een bereid en nederig hart leest en zijn zonde niet voor God bedekt, dan zal God het openen van zijn Woord zeker zegenen en zijn Licht in zijn of haar hart werpen.
De EBV is in dat opzicht niets nieuws, maar net als alle vertalingen gaat het daarin om het Evangelie van Jezus Christus, het Goede Nieuws en daarom heet de vertaling ook Evangelische Bijbelvertaling, dat is de betekenis van de afkorting EBV en dus ook van de EBV24, niets anders.
Destijds las ik de NBG’51 en zo leerde ik begrijpen dat Jezus Christus ook voor mij persoonlijk gestorven is en werd ik gered en ontving ik nieuw Leven. Dat zoiets ook met de EBV zou kunnen gebeuren, moet nog blijken, want hij is nog niet gedrukt en wordt tot nu toe alleen via de App gelezen of op de site: evangelischebijbelvertaling.nl maar natuurlijk hoop en bid ik dat God mensen tot Zich trekt, zelfs door de EBV.